Fokwaardeschatting in de kleinschalige houderij

Vroeger ging de boer met zijn mooiste en beste koe naar de show. Alleen het uiterlijk deed ertoe. En het al dan niet waarheidsgetrouwe verhaal over melkgift en gezondheid. Wie belangstelling had voor het dier en de portemonnee trok, nam een gok.   

Was fokken vroeger synoniem met gokken, tegenwoordig bestaan er voor een schatting van de fokwaarde van een dier wiskundige methoden. De effecten van verschillende voeding, huisvesting, de milieufactoren, worden uitgefilterd zodat het genotype, de fokwaarde, overblijft. Fokwaardeschatting is er op gericht om de erfelijke aanleg van een dier af te leiden uit de metingen aan het dier zelf maar ook van alle verwanten die bekend zijn. Op deze manier is de fokwaardeschatting een nauwkeurige maat voor de genetische waarde van een dier en vormt deze een goede basis voor selectie. Het zal duidelijk zijn dat de fokkers van tegenwoordig aanzienlijk sneller resultaten boeken dan hun collega’s van vroeger. 

De betekenis van de hedendaagse fokwaardeschatting voor de kleinschalige schapenhouderij is niet zo groot. Omdat het aantal dieren bij onze fokkers veelal beperkt is en er te weinig nakomelingen zijn, valt er met ingewikkelde modellen weinig eer te behalen. Maar het kan ook eenvoudiger voor kenmerken die op één of twee genen berusten.  

Fokwaarden voor bijvoorbeeld de moeder-dochtervergelijking. Hiermee bekijk je in hoeverre de erfelijke aanleg van de dochters door vaders genen verbeterd worden ten opzichte van de moeders. Het belang van een hoge fokwaardeschatting bij de ram voor een kenmerk met een hoge mate van erfelijkheid geeft wat meer zekerheid in de voorspelling in hoeverre dat kenmerk bij zijn nageslacht aanwezig zal zijn. Met enig inzicht in de afstamming van uw fokdieren kan aldus vooruitgang worden geboekt. Zo kan er aan de hand van geregistreerde gegevens worden gefokt op worpgrootte, het aflammergemak, groeikracht van de lammeren of de weerstand tegen worminfecties.